خرید آنلاین کاربرگ تمرینات گفتاردرمانی
detail-blog
فروردین 18, 1402

از کارکردهای اجرایی در بیش فعالی بگو! (+تمرین)

یکی از نگرانی‌های افراد مبتلا به ADHD و خانواده‌هایشان تاثیرات زیادی است که این اختلال بر زندگی تحصیلی، اجتماعی و فردی شخص می‌گذارد. از طرفی یکی از علت های بیش فعالی که نوروسایکولوژی برای بیش فعالی درنظر دارد، تغییرات قشر پری فرونتال است که منجر به اختلالات عملکردی و ارتباط بیش فعالی و کارکرد اجرایی می‌شود. در بیش فعالی فرد بی‌توجه می‌شود، وظایف خود را به درستی به اتمام نمی‌رساند، تکانشی رفتار می‌کند و در به یادآوردن وظایف، قرار ملاقات‌ها و مکان اشیا دچار مشکل می‌شود. هرکدام از این چالش‌ها به تنهایی می‌تواند سبب افسردگی و کاهش اعتماد به نفس شود.

به دلیل اهمیت این موضوع در توانبخشی شناختی بیش فعالی و درمان آن، در این مطلب به رابطه بیش فعالی و کارکرد اجرایی می‌پردازیم. در ابتدا تعریف و اهمیت این سیستم را در زندگی انسان بررسی می‌کنیم. سپس زیرمجموعه‌های مهم آن را که بر بیش فعالی اثرگذار هستند، توضیح و در پایان تمریناتی برای بهبود هر کدام از آن‌ها ارائه می‌دهیم.

با ما همراه باشید.

کارکردهای اجرایی چیه و کجاست؟

یکی از مهم‌ترین سیستم‌ها و نیازهای هر فرد در زندگی به خصوص زندگی اجتماعی و حرفه‌ای، کارکردهای اجرایی است. کارکردهای اجرایی متکی بر سیستم شناختی و بالاترین سطح آن است و نقص و اختلال در آن در هر سنی که باشد، باعث اختلال در عملکرد و نقش‌های فرد می‌شود. در واقع کارکردهای اجرایی تعیین می‌کنند که یک رفتار چه زمانی و چگونه انجام شود تا در راستای خودتنظیمی و رفتار هدفمند باشد.

مدیریت زمان، خودتنظیمی، سازمان‌دهی، برنامه‌ریزی، فراشناخت، بازداری، حافظه فعال و توجه از مهم‌ترین کارکردهای اجرایی هستند. قشر پیش پیشانی(prefrontal cortex) مسئول عملکردهای اجرایی در هر فرد است.

به طور خلاصه در ارتباط با بیش فعالی و کارکرد اجرایی می‌توان گفت ضعف در پارامترهای کارکردهای اجرایی از مهم‌ترین علل عدم پیشرفت تحصیلی، شغلی و… در افراد مبتلا به بیش فعالی است.

کارکردهای اجرایی از ابتدای تولد یعنی از حدود 1 سالگی بروز پیدا می‌کند. در 5-2 سالگی رشد افزاینده‌ای خواهند داشت و در سن 12 سالگی کارکردهای اجرایی فرد همانند یک بزرگسال خواهد بود.

آیا بیش فعالی و کارکرد اجرایی با هم ارتباطی دارند؟

طبق یکی از مدل‌هایی که به بیش فعالی و کارکرد اجرایی پرداخته است، می‌توان گفت:

1.کودک بیش فعال در مهار و بازداری ضعف دارد و این مسیر، نشان‌دهنده نقص در کارکردهای اجرایی است.

2.در کودک بیش فعال سیستم پاداش ضعیف عمل می‌کند. در نتیجه انگیزش فرد نیز دچار مشکل است.

پس کودکان بیش فعال از بین اجزای کارکردهای اجرایی، در مهار و بازداری، خودتنظیمی و حافظه فعال دچار اختلال می‌شوند. ما در این نوشتار این سه مولفه را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم. در این باره خواندن مطلب هوش و بیش فعالی خالی از لطف نیست.

برای دریافت نوبت برای درمان تخصصی بیش فعالی با شماره‌های کلینیک نهال من در تماس باشید. 
09100704227
02176270457

به توجه کردن بیش فعال‌ها، توجه کنیم!

توجه (attention) شامل: توجه انتخابی، توجه تقسیم‌شده، توجه متناوب و توجه پایدار می‌شود. 

توجه پایدار از ساده‌ترین نوع توجه است که می‌توان آن را زیربنای سایر توجه‌ها دانست.

مشکل در توجه پایدار، باعث عدم پردازش اطلاعات می‌شود. به همین دلیل فرد بیش فعال با وجود این‌که به محرک‌های مختلفی جذب می‌شود ولی آن‌ها را به یاد نمی‌آورد. توجه پایدار، ثبت و پردازش اطلاعات، لازمه به حافظه سپردن هر داده‌ و اطلاعاتی است.

چگونه توجه پایدار را بهبود ببخشیم؟ (تمرین توجه )

  1. مجموعه‌ای از تصاویر را به کودک نشان دهیم و بپرسیم یک تصویر مشخص چندبار تکرار شده است؟
  2. چیدمان بلوک‌ها را مطابق با یک طرح از پیش تعیین‌شده انجام دهد.
  3. یک شکل مشخص را از میان اشکال مختلف پیدا کند.
  4. چندین تصویر را به کودک نشان دهیم و کودک باید با دیدن یک تصویر از قبل مشخص شده، دست خود را بالا ببرد.

اگر علاقمند هستید نمونه تمرینات دیگری را برای افزایش تمرکز کودک خود یاد بگیرید، مطلب تمرکز کودکان بیش فعال را با دقت کامل مطالعه کنید.

آیا بازداری در بیش‌فعالی نقش دارد؟

مهار و بازداری به معنای توانایی فکر کردن پیش از انجام رفتاری تعریف می‌شود. در بازداری نیاز است موقعیت فعلی سنجیده شود. برای سنجیدن موقعیت نیز توجه پایدار به محیط لازم و ضروری است. بازداری یکی از ارکان مهم کارکردهای اجرایی است که در افراد بیش‌فعال دچار اختلال شده است.

در سیستم پاداش که تابع انگیزه فرد است به مهار نیاز داریم. به طور مثال تعیین شود که برای انجام یک کار مشخص به فرد پاداشی داده شود. انجام و اتمام کار هم با توجه پایدار امکان‌پذیر است.

عدم بازداری و مهار هم حافظه کاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هم پردازش اطلاعات را مختل می‌کند. چون تغییر توجه به محرک‌های دیگر باعث می‌شود زمان کافی برای پردازش اطلاعات وجود نداشته باشد.

چگونه مهار و بازداری را در کودک بهبود ببخشیم؟ (تمرین بازداری)

  1. تعدادی کارت رنگی را به کودک نشان بدهیم و از او بخواهیم به کارت مشخصی دست نزند.
  2. کودک نقش یک مجسمه را برای مدت زمان مشخصی ایفا کند.
  3. عروسک یا شی‌ء خاصی را به کودک بدهیم و از او بخواهیم آن را بدون حرکت نگه دارد.
  4. با پخش موسیقی، کودک مشغول بازی شود و به محض این‌که موسیقی قطع شد، کودک باید روی صندلی بشیند.

بیش فعالی و حافظه کاری

برای درک بیش فعالی و حافظه فعال، ابتدا باید حافظه کاری (فعال) را تعریف کنیم.

حافظه کاری یا همان حافظه فعال به مجموع فرآیندهایی گفته می‌شود که به صورت آگاهانه در راستای حل مسئله و انجام رفتار صورت می‌گیرد. این فرآیندها شامل دریافت اطلاعات ورودی همان لحظه و دستکاری آن است. حافظه فعال یک حافظه پویا و موقت است. ظرفیت آن محدود است و اطلاعات ذخیره شده در آن، در صورتی که به آن‌ها توجه مستمری نشود، به سادگی از بین می‌رود.

در ارتباط با بیش فعالی و حافظه فعال باید بدانیم که حافظه فعال شامل دو حافظه دیداری-فضایی و کلامی است که طبق تحقیقات هردو در افراد مبتلا به بیش فعالی دچار نقص می‌شود.

وقتی حافظه کاری دچار مشکل می‌شود، توجه فرد از محرکی به محرک دیگری سوق داده می‌شود و به تبع فرد رفتار سازمان یافته و متناسب با موقعیت را نخواهد داشت. در نتیجه شاهد رفتارهای تکانشی در کودک خواهیم بود و مشارکت اجتماعی کودک نیز کاهش می‌یابد.

از طرفی با عدم توجه، بازداری فرد نیز دچار اختلال می‌شود. یعنی فرد باید مهار و بازداری خوبی داشته باشد تا به محرک‌های غیرمرتبط، توجه‌ای نکند.

چگونه حافظه فعال را در کودک بهبود ببخشیم؟ (تمرین حافظه فعال)

  1. کودک یک اتاق را با تمام وسایل آن به دقت مشاهده کند و بعد از اتاق خارج شود. وسایل اتاق را دستکاری کنیم و کودک باید حدس بزند چه وسایلی جا به جا شده است.
  2. زنجیره‌ای از اعداد را نام ببریم و از کودک بخواهیم به صورت معکوس همان اعداد را نام ببرد.
  3. چند آیتم پشت سرهم را برای کودک مشخص کنیم و از او بخواهیم به همان ترتیب اجرا کند. به طور مثال: اول توپ را از سبد بردار. بعد آن را در کیسه بنداز و بعد تا قفسه اسباب بازی‌ها بدو و توپ دیگری بردار.
  4. حفظ و به یادسپاری شعر

اهمیت کارکردهای اجرایی در اختلال بیش فعالی بر هیچ‌کسی پوشیده نیست. ما می‌توانیم با تمرکز بر بهبود کارکردهای اجرایی دخیل در این اختلال، مثل بیش فعالی و حافظه کاری، بیش فعالی و توجه، بیش فعالی و مهار، بهبودی افراد مبتلا را تا حد زیادی افزایش دهیم. کاردرمانی، روانشناسی و گفتاردرمانی با توانبخشی شناختی بیش فعالی می‌توانند عملکردی را که بیش از همه دچار ضعف شده است، تشخیص دهند و سپس با ارائه تمریناتی سبب جبران کاستی‌های فرد شود.

یکی از نگرانی‌های افراد مبتلا به ADHD و خانواده‌هایشان تاثیرات زیادی است که این اختلال بر زندگی تحصیلی، اجتماعی و فردی شخص می‌گذارد. از طرفی یکی از علت های بیش فعالی که نوروسایکولوژی برای بیش فعالی درنظر دارد، تغییرات قشر پری فرونتال است که منجر به اختلالات عملکردی و ارتباط بیش فعالی و کارکرد اجرایی می‌شود. در بیش فعالی فرد بی‌توجه می‌شود، وظایف خود را به درستی به اتمام نمی‌رساند، تکانشی رفتار می‌کند و در به یادآوردن وظایف، قرار ملاقات‌ها و مکان اشیا دچار مشکل می‌شود. هرکدام از این چالش‌ها به تنهایی می‌تواند سبب افسردگی و کاهش اعتماد به نفس شود.

به دلیل اهمیت این موضوع در توانبخشی شناختی بیش فعالی و درمان آن، در این مطلب به رابطه بیش فعالی و کارکرد اجرایی می‌پردازیم. در ابتدا تعریف و اهمیت این سیستم را در زندگی انسان بررسی می‌کنیم. سپس زیرمجموعه‌های مهم آن را که بر بیش فعالی اثرگذار هستند، توضیح و در پایان تمریناتی برای بهبود هر کدام از آن‌ها ارائه می‌دهیم.

با ما همراه باشید.

کارکردهای اجرایی چیه و کجاست؟

یکی از مهم‌ترین سیستم‌ها و نیازهای هر فرد در زندگی به خصوص زندگی اجتماعی و حرفه‌ای، کارکردهای اجرایی است. کارکردهای اجرایی متکی بر سیستم شناختی و بالاترین سطح آن است و نقص و اختلال در آن در هر سنی که باشد، باعث اختلال در عملکرد و نقش‌های فرد می‌شود. در واقع کارکردهای اجرایی تعیین می‌کنند که یک رفتار چه زمانی و چگونه انجام شود تا در راستای خودتنظیمی و رفتار هدفمند باشد.

مدیریت زمان، خودتنظیمی، سازمان‌دهی، برنامه‌ریزی، فراشناخت، بازداری، حافظه فعال و توجه از مهم‌ترین کارکردهای اجرایی هستند. قشر پیش پیشانی(prefrontal cortex) مسئول عملکردهای اجرایی در هر فرد است.

به طور خلاصه در ارتباط با بیش فعالی و کارکرد اجرایی می‌توان گفت ضعف در پارامترهای کارکردهای اجرایی از مهم‌ترین علل عدم پیشرفت تحصیلی، شغلی و… در افراد مبتلا به بیش فعالی است.

کارکردهای اجرایی از ابتدای تولد یعنی از حدود 1 سالگی بروز پیدا می‌کند. در 5-2 سالگی رشد افزاینده‌ای خواهند داشت و در سن 12 سالگی کارکردهای اجرایی فرد همانند یک بزرگسال خواهد بود.

آیا بیش فعالی و کارکرد اجرایی با هم ارتباطی دارند؟

طبق یکی از مدل‌هایی که به بیش فعالی و کارکرد اجرایی پرداخته است، می‌توان گفت:

1.کودک بیش فعال در مهار و بازداری ضعف دارد و این مسیر، نشان‌دهنده نقص در کارکردهای اجرایی است.

2.در کودک بیش فعال سیستم پاداش ضعیف عمل می‌کند. در نتیجه انگیزش فرد نیز دچار مشکل است.

پس کودکان بیش فعال از بین اجزای کارکردهای اجرایی، در مهار و بازداری، خودتنظیمی و حافظه فعال دچار اختلال می‌شوند. ما در این نوشتار این سه مولفه را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم. در این باره خواندن مطلب هوش و بیش فعالی خالی از لطف نیست.

برای دریافت نوبت برای درمان تخصصی بیش فعالی با شماره‌های کلینیک نهال من در تماس باشید. 
09100704227
02176270457

به توجه کردن بیش فعال‌ها، توجه کنیم!

توجه (attention) شامل: توجه انتخابی، توجه تقسیم‌شده، توجه متناوب و توجه پایدار می‌شود. 

توجه پایدار از ساده‌ترین نوع توجه است که می‌توان آن را زیربنای سایر توجه‌ها دانست.

مشکل در توجه پایدار، باعث عدم پردازش اطلاعات می‌شود. به همین دلیل فرد بیش فعال با وجود این‌که به محرک‌های مختلفی جذب می‌شود ولی آن‌ها را به یاد نمی‌آورد. توجه پایدار، ثبت و پردازش اطلاعات، لازمه به حافظه سپردن هر داده‌ و اطلاعاتی است.

چگونه توجه پایدار را بهبود ببخشیم؟ (تمرین توجه )

  1. مجموعه‌ای از تصاویر را به کودک نشان دهیم و بپرسیم یک تصویر مشخص چندبار تکرار شده است؟
  2. چیدمان بلوک‌ها را مطابق با یک طرح از پیش تعیین‌شده انجام دهد.
  3. یک شکل مشخص را از میان اشکال مختلف پیدا کند.
  4. چندین تصویر را به کودک نشان دهیم و کودک باید با دیدن یک تصویر از قبل مشخص شده، دست خود را بالا ببرد.

اگر علاقمند هستید نمونه تمرینات دیگری را برای افزایش تمرکز کودک خود یاد بگیرید، مطلب تمرکز کودکان بیش فعال را با دقت کامل مطالعه کنید.

آیا بازداری در بیش‌فعالی نقش دارد؟

مهار و بازداری به معنای توانایی فکر کردن پیش از انجام رفتاری تعریف می‌شود. در بازداری نیاز است موقعیت فعلی سنجیده شود. برای سنجیدن موقعیت نیز توجه پایدار به محیط لازم و ضروری است. بازداری یکی از ارکان مهم کارکردهای اجرایی است که در افراد بیش‌فعال دچار اختلال شده است.

در سیستم پاداش که تابع انگیزه فرد است به مهار نیاز داریم. به طور مثال تعیین شود که برای انجام یک کار مشخص به فرد پاداشی داده شود. انجام و اتمام کار هم با توجه پایدار امکان‌پذیر است.

عدم بازداری و مهار هم حافظه کاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هم پردازش اطلاعات را مختل می‌کند. چون تغییر توجه به محرک‌های دیگر باعث می‌شود زمان کافی برای پردازش اطلاعات وجود نداشته باشد.

چگونه مهار و بازداری را در کودک بهبود ببخشیم؟ (تمرین بازداری)

  1. تعدادی کارت رنگی را به کودک نشان بدهیم و از او بخواهیم به کارت مشخصی دست نزند.
  2. کودک نقش یک مجسمه را برای مدت زمان مشخصی ایفا کند.
  3. عروسک یا شی‌ء خاصی را به کودک بدهیم و از او بخواهیم آن را بدون حرکت نگه دارد.
  4. با پخش موسیقی، کودک مشغول بازی شود و به محض این‌که موسیقی قطع شد، کودک باید روی صندلی بشیند.

بیش فعالی و حافظه کاری

برای درک بیش فعالی و حافظه فعال، ابتدا باید حافظه کاری (فعال) را تعریف کنیم.

حافظه کاری یا همان حافظه فعال به مجموع فرآیندهایی گفته می‌شود که به صورت آگاهانه در راستای حل مسئله و انجام رفتار صورت می‌گیرد. این فرآیندها شامل دریافت اطلاعات ورودی همان لحظه و دستکاری آن است. حافظه فعال یک حافظه پویا و موقت است. ظرفیت آن محدود است و اطلاعات ذخیره شده در آن، در صورتی که به آن‌ها توجه مستمری نشود، به سادگی از بین می‌رود.

در ارتباط با بیش فعالی و حافظه فعال باید بدانیم که حافظه فعال شامل دو حافظه دیداری-فضایی و کلامی است که طبق تحقیقات هردو در افراد مبتلا به بیش فعالی دچار نقص می‌شود.

وقتی حافظه کاری دچار مشکل می‌شود، توجه فرد از محرکی به محرک دیگری سوق داده می‌شود و به تبع فرد رفتار سازمان یافته و متناسب با موقعیت را نخواهد داشت. در نتیجه شاهد رفتارهای تکانشی در کودک خواهیم بود و مشارکت اجتماعی کودک نیز کاهش می‌یابد.

از طرفی با عدم توجه، بازداری فرد نیز دچار اختلال می‌شود. یعنی فرد باید مهار و بازداری خوبی داشته باشد تا به محرک‌های غیرمرتبط، توجه‌ای نکند.

چگونه حافظه فعال را در کودک بهبود ببخشیم؟ (تمرین حافظه فعال)

  1. کودک یک اتاق را با تمام وسایل آن به دقت مشاهده کند و بعد از اتاق خارج شود. وسایل اتاق را دستکاری کنیم و کودک باید حدس بزند چه وسایلی جا به جا شده است.
  2. زنجیره‌ای از اعداد را نام ببریم و از کودک بخواهیم به صورت معکوس همان اعداد را نام ببرد.
  3. چند آیتم پشت سرهم را برای کودک مشخص کنیم و از او بخواهیم به همان ترتیب اجرا کند. به طور مثال: اول توپ را از سبد بردار. بعد آن را در کیسه بنداز و بعد تا قفسه اسباب بازی‌ها بدو و توپ دیگری بردار.
  4. حفظ و به یادسپاری شعر

اهمیت کارکردهای اجرایی در اختلال بیش فعالی بر هیچ‌کسی پوشیده نیست. ما می‌توانیم با تمرکز بر بهبود کارکردهای اجرایی دخیل در این اختلال، مثل بیش فعالی و حافظه کاری، بیش فعالی و توجه، بیش فعالی و مهار، بهبودی افراد مبتلا را تا حد زیادی افزایش دهیم. کاردرمانی، روانشناسی و گفتاردرمانی با توانبخشی شناختی بیش فعالی می‌توانند عملکردی را که بیش از همه دچار ضعف شده است، تشخیص دهند و سپس با ارائه تمریناتی سبب جبران کاستی‌های فرد شود.

نظرات کاربران

دیدگاهی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

تیم توانبخشی و مشاوره نهال من، ارائه دهنده خدمات متمایز توانبخشی و مشاوره ای بصورت آنلاین و حضوری

کلیه حقوق این سایت متعلق به مرکز نهال من می باشد

طراح : وبژین

بستن

کالاها

دسته بندی ها

  • ورود با پیامک
  • ورود با رمز
user

Select the fields to be shown. Others will be hidden. Drag and drop to rearrange the order.
  • تصویر
  • امتیاز
  • قیمت
  • موجودی
  • موجودی
  • وزن
  • طول
  • اطلاعات
Click outside to hide the comparison bar
مقایسه