آشنایی با اختلالات یادگیری کودکان و علل آن در کودکان

اختلالات یادگیری در کودکان یک مشکل قابل توجه است که بسیاری از کودکان و دانش آموزان در سراسر جهان با آن مواجه هستند. این اختلال می‌تواند تأثیر زیادی بر روی عملکرد تحصیلی و زندگی روزمره داشته باشد.

اختلالات یادگیری به هوش افراد مرتبط نیست و نمی‌توان این افراد را کم هوش خطاب کرد اختلال یادگیری بر توانایی فرد در درک، تفسیر، حفظ و استفاده از اطلاعات تأثیر می‌گذارد و ممکن است در حوزه‌های مختلفی از جمله خواندن‌، نوشتن، محاسبات ریاضی‌، مهارت‌های اجتماعی و عملکرد اجرایی رخ دهد.

اگر کودک شما علائم اختلال یادگیری را دارد نگران نباشید این کودکان مانند بقیه افراد باهوش هستند تنها لازم است سبک آموزش و یادگیری آن‌ها با دیگر کودکان متفاوت باشد شما می‌توانید با تشخیص به موقع این اختلال با کمک مرکز نهال در شهر پردیس به کودک خود کمک کنید تا زندگی عادی و لذت بخش را مانند دیگر هم سن و سالان خود تجربه کند در ادامه به بررسی برخی از علائم اختلال یادگیری خواهیم پرداخت.

خیلی اوقات اولین سوالی که در مواجه با اختلالات یادگیری در کودکان در ذهن ما ایجاد میشود این است : علت اختلالات یادگیری در کودکان چیست؟ امروز در این مقاله تلاش میکنیم به شما به زبان ساده بگوییم واقعا علت اختلال یادگیری چیه ! برای درک علت اختلال یادگیری در دانش اموزان باید به عوامل مختلفی بپردازیم .

منشأ اختلالات یادگیری در کودکان چیست؟

عواملی همچون تولد زود هنگام کودک، تغذیه نامناسب، آسیب روانی و قرار داشتن در محیطی با سطح استرس بالا و … می‌تواند زمینه ساز بروز اختلال یادگیری باشند.

تست و تشخیص اختلالات یادگیری در کودکان:

اگر فرزند شما تعدادی از علائم این اختلال را دارد بهتر است با مراجعه به متخصص از آن مطمئن شوید شما می‌توانید از مشاوران و متخصصان مرکز نهال من در منطقه پردیس نیز کمک بگیرید تا با انجام تست‌های مختلف مشکل فرزندتان را مشخص کنند. یک سری از مراحل مانند آزمایشات و معاینات تخصصی، بررسی عملکرد فرزند شما در سطح خانواده و اجتماع و بررسی سابقه خانوادگی و انجام برخی از تست‌های روانشناسی برای تشخیص این اختلال انجام می‎‌شوند.

 

وقتی سوابق رشدی کودکان دچار این اختلالات را بررسی میکنیم خیلی اوقات به نکات مشترکی میرسیم که به ما میگوید که احتمال وجود ارتباطاتی بین اختلال یادگیری ویژه و عوامل وراثت یا رشد در دوران جنینی هست اما واقعیت اینجاست که با علم فعلی ما نمی توانیم دقیقا بفهمیم علت اختلالات یادگیری در کودکان چه چیزی میتواند باشد .

علل اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی : 

دانشمندان درباره اختلالات یادگیری کودکان و علت آن مطالعات بسیاری دارند. اصولا در بررسی اختلالات نمی توانیم به یک دلیل خاص برسیم. و بگوییم دلیل این بدعملکردی یا مشکل صرفا یک عامل است . پس باید بدانیم تمامی اختلالات از جمله اختلالات یادگیری کودکان علل ایجاد چند عاملی دارند . اگر بخواهیم یک تقسیم بندی فرضی و ساده داشته باشیم میتوانیم علل اختلال یادگیری را به سه زمان رشد کودک تقسیم کنیم . 

علل اختلال یادگیری خاص از منظر خاستگاه اتیولوژیک:

 دانشمندان جهت فهم بهتر این موضوع علل ایجاد اختلالات یادگیری کودکان را سه بخش بررسی میکنند . 

1.نوروبیولوژیک   

2. ژنتیک    

3. محیطی

علل نوروبیولوژیک : 

علت پزشکی پشت پرده در اختلال یادگیری کودکان خاص عبارت است از ؛نابسامانی یا عملکرد ناصحیح دستگاه عصبی مرکزی (از جمله مغز) . وقتی مغز خوب کار نمیکند ،این نابسامانی در نوروبیولوژی بدن تاثیر میگذارد .نوروبیولوژی یعنی تعامل بین دستگاه عصبی مرکزی با دستگاه ایمنی و دستگاه غدد درون ریز. عملکرد ناصحیح مغز علل مختلفی میتواند داشته باشد.

مشکلات دوران بارداری در ایجاد اختلال یادگیری موثر هستند؟

مشکلات پره ناتال (قبل از بارداری ) پری ناتال (حین بارداری) و مشکلات پست ناتال (پس از زایمان) مثل ابتلای مادر باردار به سرخک ،مشکلات زایمان  مثل صدمه رسیدن به مغز در اثر استفاده از فورسپس یا استفاده از شیرخشک حاوی سویا به همراه منگنز بیش از حد،می توانند باعث آغاز اختلال یادگیری خاص شوند. بعضی واکسن ها نیز میتوانند مشکلاتی ایجاد کنند.مشکلات ساختاری مغز که بسیاری مواقع در اثر مصرف مواد مختلف (مثل کوکائین) توسط مادر باردار بوجود می آیند،میتواند باعث نقص عملکردی مغز بعد از تولد شوند

ایا مواد سمی علت ناتوانی های یادگیری در کودکان هستند؟

مواد سمی میتوانند برای عملکرد صحیح مغز بسیار خطرناک باشد. در رنگ ها و در بنزین استفاده از سرب ممنوع است زیرا احتمالاً سرب هوشبهر کودکان را پایین می‌آورد. جیوه و کادمیوم، انواع سموم نباتی، و محصولات پتروشیمی میتوانند تاثیر فاجعه بار در مغز به جای بگذارند.

بیماری ها و تروما ها در ایجاد اختلال یادگیری موثر هستند: 

انواع عفونت ها،آنسفالیت ،مننژیت ،ذات الریه ،آنفولانزای شدید ،سرخک و سایر بیماری های کودکی که دستگاه ایمنی کودک را شکست می دهند.ممکن است باعث شوند دستگاه عصبی مرکزی نتواند کار خود را خوب انجام دهد.ترومای مغزی می تواند در اثر علل مختلف بوجود بیاید. آسیب مغزی به یک نقطه خاص میتواند تفکر را مختل کند حتی وقتی که پزشک هیچ مشکلی کشف نمیکند. بدرفتاری  و غفلت  میتوانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم در مغز تاثیر بگذارند (مثل سوتغذیه )

نوروآناتومی اختلال یادگیری خاص

تحقیقات نشان میدهند که احتمالا در مغز افراد مبتلا به اختلال یادگیری خاص تفاوت های ساختاری و عملکردی وجود دارد.

سه منطقه مهم مغز در اختلالات یادگیری کودکان : 

ظاهراً سه منطقه در نیمکره چپ با مشکل اختلال خواندن (بازشناسی کلمات) مرتبط هستند. منطقه بروکا (که در تولید کلمه و تحلیل کلمه نقش دارد) ،یک منطقه در منطقه ی پاریتوتمپورال (آهیانه ای –گیجگاهی؛که در تحلیل کلمه نقش دارد)،و یک منطقه در منطقه ی اکسیپیتو تمپورال (پس سری –گیجگاهی ؛که در بازشناسی فرم و شکل کلمات نقش دارد).یک منطقه دیگر در نیمکره چپ (بنام سولکوس اینترا پریتال ) ظاهرا در ایجاد توانایی درک اعداد نقش دارد و باعث ایجاد شدن مشکلات ریاضی میگردد.

مطالعات مغز نشان میدهند که قسمت گیجگاهی مغز چپ کودکان دچار اختلال یادگیری و زبانی نسبت به مکان مشابه در سمت راست مغز عدم تقارن کمتری دارد . 

برخی محققین نیز معتقدند که الگوهای جریان خون گیجگاهی چپ در حین تکالیف زبانی دچار اختلال یادگیری کودکان با سایر دوستان متفاوت است . 

بر اساس مطالعات تجزیه سلولی: در افراد دچار اختلال خواندن، در دستگاه مولکولی بینایی، تنه های سلولی کوچکتر و نامنظم تر از حد عادی است. ( که در حالت طبیعی حاوی سلولهای بزرگتر است ) . 

علل ژنتیک و عامل ژنی

ژن ها در ظهور این اختلال یادگیری کودکانبدون چون و چرا نقش دارند . با اینکه چند ژن یا گروه ژنی مورد سوء ظن قرار دارند ،هنوز نقش آنها اثبات نشده است. تحقیقات ژنتیک در این حوزه بسیار پیشرفته است. اختلال یادگیری خاص به وضوح در خانواده ها به ارث می رسد، و مطالعات پیشرفته از نوع مطالعات خانواده و مطالعات دوقلوها این موضوع را تایید می کنند .

کروموزوم های مرتبط با مشکل یادگیری : 

احتمالا  مشکل واج شناختی ( توانایی رمزگشایی اصوات و درک کلمات ) با کروموزوم 6 ارتباط دارد . اختلال در خواندن و هجی کردن، به مکان های اسیب پذیر کروموزوم های 1 – 2 -3 -6- 150 18 ربط دارد . 

کروموزوم 18 تاثیر قدرتمندی بر اختلال یادگیری کودکان همجنین خواندن تکواژها و آگاهی از واج دارد .

مطالعات علوم اعصاب نشان میدهد, احتمالا نقطه ضعف کودکان مبتلا به نواقص خواندن بیشتر در حافظه فعال و فرایندهای رمزگردانی است تا توجه و حافظه بلند مدت . 

علت اختلالات یادگیری در دانش اموزان

علل محیطی

عوامل محیطی به آن دسته از فاکتور های دخیل در ایجاد اختلال یادگیری اطلاق میشود که بر اثر حوادث یا اتفاقات در زمان رشد کودک در محیط طبیعی روی میدهند

مواد سمی و شیمیایی :

مواد سمی در ایجاد اختلال یادگیری کودکان نقش دارند . از جمله:الکل، سرب، جیوه، پلی کلروبی فنیل ها، آترها پلی برومو دی فنیل، منگنز، آرسنیک، مواد حلال (مثل تولوئن ،بنزن ،الکل ،تروپنتین ،استون ، تترا کلرو اتیلن ،گازوئیل ،دیزل ،نفت،روغن صنعتی ،تینر رنگ،لکه گیر ،پولیش ناخن، پولیش مبلمان ،لاک غلط گیری ،انواع چسب مایع، چسب نواری، برچسب ،پاک کننده دیسک کامپیوتر) هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای ،سموم آفات نباتی ،نیکوتین و دود دست دوم ،و افزوده های غذایی (رنگ های غذایی مصنوعی، انواع نگهدارنده ها ).

عوامل روانشناختی و انگیزشی : 

از جمله سایر علل محیطی عوامل روانشناختی و انگیزشی هستند که توسط دیگران (محیط )تقویت می شوند . کودکی که دائما توسط محیط سرزنش میشود و یا مورد مقایسه قرار میگیرد احتمالا علائم شدیدتری از اختلالات یادگیری را از خود نشان میدهد .  

اختلال یادگیری و ضعف سیستم اموزشی :

طبق تعریف این اختلال , این افراد به دلیل ضعف در علاقه و یا ضعف آموزشی و کمبود هوشبهر و عدم رسیدگی والدین به این اختلال مبتلا نمی شوند . پس بایستی دست از سرزنش کردن خود و کودک و دیگران کشید .

این ناتوانی یا کم توانی اگر درمان نشود ممکن است در بزرگسالی نیز خود را نشان دهد و علائم خود را در سنین بالاتر نیز نمایان سازد لذا تشخیص زودهنگام این اختلال و انجام مداخلات درمانی موفق و مبتنی بر شواهد علمی میتواند در کاهش علائم و بهبودی این افراد موثر واقع شود .

وضعیت اقتصادی – اجتماعی : 

عواملی مثل وضعیت اجتماعی اقتصادی و ویژگی های فرهنگی خانواده میتواند در بروز و تشدید اختلال یادگیری موثر باشند . فقر مالی خانواده میتواند منجر به محرومیت کودک از امکانات لازم جهت رشد بهتر از جمله سوء تغذیه , امکانات آموزشی و … شود . وضعیت فرهنگی مانند محرومیت دختران از تحصیل و آموزش میتواند در ایجاد مشکلات یادگیری موثر واقع شود .  

ویژگی های والدین و سایر عوامل محیطی:

ویژگی های رفتاری والدین میتواند در تشدید یا کاهش آن موثر باشد.

تعاملات والدین با هم و با کودک ( وجود جو متشنج در منزل )

، انتظارات والدین از کودک ( انتظارات بالا و ایده ال گرایی والدین )،

نحوه ی تربیت ومدیریت کودک( سبک فرزندپروری پدر ومادر)،

علاوه بر موارد بالا ,نقص های نورولوژیک موجود و انواع حمایت های ارائه شده در مدرسه ، میتوانند در بروز اختلال موثر باشند.

ماه تولد یکی از علل اختلالات یادگیری در کودکان : 

یک مطالعه نشان داده است که اختلال خواندن با تولد در ماه های سرد سال ( می , ژوئن  و ژوئیه ) بعلت مواجهه پیش از تولد با بیماری های عفونی مانند انفولانزا ممکن است در بروز کم توانی هایی خواندن نقش داشته باشد .

وزن نوزاد عامل تعیین کننده است ؟

بلی، وزن پایین هنگام تولد میتواند از عوامل خطر ابتلا به اختلالات یادگیری کودکان باشد . همچنین شیوع این اختلال نسبت به آنها با وزن طبیعی و زایمان ترم بیشتر است . 

اختلالات رشدی تکاملی و اختلالات یادگیری کودکان : 

کودکانی که دچار اختلال فلج مغزی که هوش طبیعی دارند، اختلال در خواندن بیشتری می‌بینیم.

دانش آموزانی که دچار اختلال صرع نیز اختلالات یادگیری کمی بیشتر است .

دانش آموزانی که به علت ضایعات مغزی دچار کوری میدان دید هستند نیز ممکن است دچار اختلال خواندن شوند . 

دانشمندان همواره در پی کشف ویژگی های پدیده ها به منظور شناخت بهتر دنیای اطراف ما هستند . کیفیت زندگی ما انسانها در گرو شناخت بهتر هر پدیده است . بیماری و اختلالات میتوانند بر کیفیت زندگی ما تاثیر گذار باشند . یکی از این اختلالات , ناتوانی های یادگیری هستند . یکی از دلایل مطالعه این اختلال کشف علت اختلال یادگیری در دانش آموزان و راه های درمان آن میباشد. 

درمان اختلالات یادگیری کودکان در نهال من: 

دلیل مطالعه علت اختلال یادگیری , پیدا کردن راهی برای درمان آن است. خوشبختانه با تشخیص صحیح و مداخلات بهنگام این اختلالات تا حدود بسیار زیادی قابل درمان و بهبودی هستند . 

کلینیک توانبخشی نهال من با بهره مندی از متخصصین مختلف و آخرین برنامه های درمانی مبتنی بر شواهد علمی سالهاست به مراجعین با اختلالات یادگیری , خدمات شایان توجهی را ارائه می نماید . 

شما میتوانید جهت دریافت نوبت برای ارزیابی , تشخیص و درمان اختلالات یادگیری کودکان بصورت انلاین و حضوری با مرکز توانبخشی نهال من در شهر پردیس با شماره های ذیل در تماس باشید . 

شماره های تماس : 09100704227 – 02176270457 – دریافت نوبت انلاین

چنانچه آشنایی با اختلالات یادگیری کودکان ، دانش اموزان برای شما مفید بود خواهشمندیم با اشتراک گذاری این مطلب با دیگران و نیز مطالعه علائم آن در افزایش اگاهی جامعه در این زمینه بردارید .

ممنون از توجه شما عزیزان

کانال اپارات تیم توانبخشی نهال من