آنچه باید درمورد بیش فعالی و اوتیسم بدانید

بیش فعالی و اوتیسم از جمله اختلالاتی هستند که هر کدام شیوع نسبتا بالایی در جوامع مختلف دارند. آیا تا به حال شنیده‌اید که کودکی همزمان به هر دو این اختلالات مبتلا باشد؟ اگر چنین حالتی وجود داشته باشد، علائم بیشتر به چه شکل خواهد بود؟ تفاوت بیش فعالی و اوتیسم در کودکان چه مواردی است؟ اگر ندانسته داروهای بیش فعالی را به کودکی که همزمان مبتلا به بیش فعالی و اوتیسم می‌باشد، بدهیم علائم بدتر می شود؟ 

در ادامه مطلب به شباهت ها و تفاوت‌های بیش فعالی و اوتیسم در کودکان، ابتلای همزمان به این دو اختلال، علائم، درمان ها و سایر مواردی که باید والدین هر کودک مبتلا به بیش فعالی یا اوتیسم به آنها آگاه باشد اشاره می‌کنیم.

کجاها بیش فعالی و اوتیسم به هم شباهت دارند؟

اگرچه که بیش فعالی و اوتیسم دو اختلال مجزا هستند اما در یک سری موارد شباهت‌هایی دارند. بعضی از آن‌ها را اینجا بررسی می‌کنیم:

هر دو اختلالات عصبی رشدی هستند؛ یعنی در دوران رشد، مغز به نحوی تحت تاثیر قرار گرفته‌است. 

هر دو با اختلال بر سیستم عصبی مرکزی که مسئول حرکت، زبان، حافظه و مهارت‌های اجتماعی و تمرکز است، تأثیر می‌گذارند. 

 تعدادی از مطالعات علمی نشان داده‌اند که این دو حالت اغلب (و نه همیشه) همراه با هم وجود دارند، اما محققان هنوز به علت آن پی نبرده‌اند. 

هر دو اختلال بیش فعالی و اوتیسم  در پسران شایع تر هستند.

علائم زیر به صورت مشترک و در هر کدام از اختلالات اوتیسم یا بیش فعالی ممکن است دیده شود.

این علائم مشترک شامل: 

• اختلالات ارتباطات اجتماعی
  
• مشکل در تمرکز(تمرکز شدید/ جابجایی تمرکز)
  
• چالش های مهارت های زبانی
  
• مسائل مربوط به عملکرد اجرایی
  
• مشکلات درک حسی

توجه کنید که بروز هر کدام از علائم در هر اختلال علت جداگانه دارد.

بهتر است بخوانید: همه‌ی روش‌های درمان بیش فعالی

تفاوت بیش فعالی و اوتیسم در کودکان چیست؟

در قسمت قبل گفتیم بین این دو اختلال شباهت‌هایی وجود دارد. اما آیا این شباهت‌ها باعث می‌شود تشخیص فرق بین بیش فعالی و اوتیسم سخت شود؟

نه آنقدرها!

چون شباهتی که بین این دو اختلال وجود دارد، هرکدام به شکلی خاص بروز می‌کند. مثلاً کودک بیش فعال نمی‌تواند روی یک موضوع تمرکز کند، اما کودک اوتیستیک بیش از اندازه روی یک موضوع تمرکز می‌کند. بقیه موارد را در ادامه بخوانید…  

بیش فعالی با کمبود شدید توجه، فعالیت بیش از حد نرمال و تکانشگری مشخص می شود. وجود این علائم ممکن است در کودک باعث ایجاد مشکلات دیگری از جمله مشکل در گفتار و زبان و یادگیری و… شود. در حالی که اوتیسم علاوه بر اینکه باعث اختلال در مهارت‌های زبانی، ارتباطی و تعامل اجتماعی می‌شود، باعث رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای و علایق محدود نیز هست.

فرق بین کودکان بیش فعال و اوتیسم

آیا ممکن است کودکی هر دو اختلال بیش فعالی و اوتیسم را با هم داشته باشد؟

با توجه به تحقیقات صورت گرفته و علائم مشابهی که بین این دو اختلال وجود دارد، احتمال ابتلا همزمان به بیش فعالی و اوتیسم وجود دارد. به نحوی که تشخیص بیش فعالی بیش از هر بیماری دیگری در اوتیسم اتفاق می افتد. 

آمارها در رابطه با بیش فعالی کودک اوتیسم نشان می‌دهند:

بالغ بر 50 درصد کودکان اوتیستیک، بیش فعالی هم دارند.
از طرف دیگر، تا 25% کودکان مبتلا به بیش فعالی علائم خفیفی از اوتیسم  دارند.

این علائم ممکن است شامل مشکل در مهارت‌های اجتماعی یا مشکلات حسی مثل حساسیت زیاد به بافت لباس باشد.

اگر کودک شما تشخیص بیش فعالی و اوتیسم همزمان دارد، ممکن است نگران باشید که با چه مشکلاتی مواجه خواهد شد؟ برای کمک به او چه کاری باید انجام داد؟ پدر و مادر گرامی، شما تنها نیستید… بسیاری از والدین شرایط مشابهی دارند و ما هم در کلینیک توانبخشی نهال من بسیاری از کودکان با این شرایط را ویزیت کرده و در صدد بهبود علائم آن‌ها هستیم.

برای دریافت نوبت درمان بیش فعالی آنلاین (در تمام کشورها) یا نوبت حضوری (در شرق تهران) با شماره‌های کلینیک نهال من در تماس باشید.

 بیایید به این دو اختلال نگاه کنیم و ایده‌هایی را که می‌تواند برای شما و  فرزندتان مفید باشد، بررسی کنیم.

بیش فعالی کودک اوتیسم

علاوه بر تمام آنچه که علائم اختلالات طیف اوتیسم به خودی خود برای کودک و خانواده اش ایجاد می‌کند، اضافه شدن تشخیص بیش فعالی می‌تواند تا حدی نگران کننده باشد. 

اما یک چیزی که باید به خاطر بسپارید این است: “تشخیص”، کودک شما یا علائم او را تغییر نمی دهد، فقط آن‌ها را توضیح می دهد. همچنین به شما امکان دسترسی به حمایت مورد نیاز را می دهد. پس خیلی به دنبال اینکه یک کلمه به عنوان تشخیص قطعی از پزشک بشنوید، حول آن مانور بدهید و باعث نگرانی تان شود، نباشید؛ بلکه از تشخیصی که روی کودک شما گذاشته می شود فقط به عنوان یک وسیله برای جمع آوری اطلاعات بیشتر برای کمک به کودکتان استفاده کنید.

چگونه بیش فعالی کودک اوتیسم را درمان می کنند؟

بهترین ارائه دهنده درمانِ پزشکی برای کسی که هم مبتلا به بیش فعالی و هم اوتیسم تشخیص داده شده است، پزشکی است که تجربه درمان هر دو بیماری را داشته باشد. درمان بیش فعالی معمولا شامل دارو است. از سوی دیگر، چون گزینه های دارویی برای اوتیسم هنوز محدود است، کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به جایگزین های غیر دارویی بهتر پاسخ دهند.

اما در نهایت جزء جدا نشدنی درمان، توانبخشی است. بله! همانا بازگشت همه به سوی توانبخشی است…

مصرف دارو در کودک مبتلا به بیش فعالی و اوتیسم به چه شکلی است؟ آیا عوارض خاصی کودک را تهدید می کند؟

دارو اغلب بخشی از برنامه درمانی کودکان مبتلا به بیش فعالی است (به خصوص در کودکان بالای 6 سال)، زیرا به کاهش برخی از علائم اصلی از جمله بیش فعالی و تکانشگری کمک می کند. متیل فنیدات (ریتالین)، آمفتامین، اتوموکستین و گوانفاسین رایج‌ترین داروهای تجویز شده هستند. 

با این حال، هنگامی که از آن‌ها برای درمان بیش فعالی کودک اوتیسم استفاده می شود، داروهای محرک ( مثل ریتالین و آمفتامین ) نسبت به زمانی که برای درمان بیش فعالی به تنهایی استفاده می‌شود، کمتر موثر است و عوارض جانبی بیشتری از جمله کناره گیری اجتماعی، افسردگی و تحریک پذیری ایجاد می کند. مصرف داروهای محرک همچنین باعث کاهش اشتها در کودک بیش فعال می شود.

درمان غیر دارویی بیش فعالی و اوتیسم چیست؟

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به جایگزین‌های غیر دارویی بهتر پاسخ دهند. همانطور که گفتیم، داروهای اوتیسم همچنان محدود هستند. 

درمان‌های غیردارویی شامل موارد زیر است:

• رفتار درمانی
• کاردرمانی
• گفتاردرمانی

رفتار درمانی

رفتاردرمانی باعث کمک به مدیریت علائم شده و مهارت‌های زندگی روزمره را آموزش می‌دهد. در رفتاردرمانی باید والدین همگام با درمانگر کودک خود عمل کنند تا بهترین نتیجه را بدست بیاورند.

کاردرمانی ذهنی

کاردرمانی ذهنی همچنین به پیشرفت این کودکان در زمینه اختلالات پردازش حس، کنترل تکانه‌ها، مشکلات ارتباطی و برقراری ارتباط چشمی، آموزش مهارت های جدید و مورد نیاز کودک، آموزش و تمرین موقعیت های اجتماعی گوناگون و… کمک شایانی می‌کند.

گفتاردرمانی

همچنین گفتاردرمانگران به عنوان عضو دیگری از تیم توانبخشی در حل مشکلات ارتباطی مبتلایان به بیش فعالی و اوتیسم ، برقراری ارتباطات بهتر و درک کلامی بهتر صحبت‌های دیگران با استفاده از تکنیک‌های تخصصی موثر واقع می شوند.

رژیم غذایی

 برای یک کودک مبتلا به اوتیسم، توجه به رژیم غذایی ضروری است و باید تا حد امکان به جای استفاده از قند و شکر، از عسل و سایر شیرینی های طبیعی استفاده کرد. همچنین استفاده از غذا های حاوی فیبر، پروتئین، امگا 3 ، ویتامین دی و… توصیه می گردد.

توجه کنید مراجعه به متخصص و روانپزشک کودک اولین خط درمان در هنگام کمک به این کودکان است.

کلام آخر

والدین کودکان بیش فعال یا اوتیسم باید حتما از علائم کودک به پزشک گزارش دقیق بدهند تا به پزشک برای تشخیص مشکل کودک بیشتر کمک کنند. چنانچه کودک ابتلای همزمان به بیش فعالی و اوتیسم داشته باشد، باید علاوه بر اصلاح داروها که توسط پزشک انجام می شود، درمان رفتاری طی توانبخشی این کودکان به صورت ویژه پیگیری شود.